خیلی خوبه که توله‌سگ‌ها رو از شیر خوردن طبیعی و بودن کنار مادرشون محروم نکنیم. تو یکی دو ماه اول زندگی، بهترین چیز برای توله‌سگ‌ها، آغوش گرم مادر و شیر مقوی‌ایه که ازش می‌گیرن. اینطوری می‌تونن با تغذیه درست، حسابی رشد کنن و کم‌کم از مرحله شیرخوارگی رد شده و به یه سگ قوی و سالم تبدیل بشن.
اما خب، اگه به هر دلیلی نتونستن شیر مادرشون رو بخورن، نگران نباشید. شما می‌تونید مسئولیت شیر دادن به این کوچولوها رو بر عهده بگیرید. واقعا حس قشنگیه وقتی به یه توله‌سگ کمک می‌کنید تا بزرگ بشه.
احساس نزدیکی که بین شما و توله‌سگ‌تون به وجود میاد، واقعا خاصه. خیلی شبیه اون حسیه که پدر و مادر نسبت به بچه‌هاشون دارن، چون توله‌ها هم به محبت و توجه شما نیاز دارن و بدون کمک شما نمی‌تونن از خودشون مراقبت کنن.
پس اگه یه توله‌سگ پیشتونه، تو یکی دو ماه اول با شیشه‌شیر یا سرنگ بهش شیر بدید. بعد که یه کم بزرگ‌تر شد، آروم‌آروم غذاهای نرم رو وارد رژیمش کنید و کم‌کم به سمت غذاهای جامد و خشک مخصوص سگ برید.
توله سگ رو کی از مادرش جدا کنیم؟
توله‌سگ‌ها معمولا تا حدود دو ماهگی باید پیش مادرشون بمونن. این دو ماه اول خیلی مهمه چون توله‌ها به شیر مادر نیاز دارن که حاوی تمام مواد مغذی و آنتی‌بادی‌های لازم برای سلامت‌شون هست. مادر هم به توله‌ها آموزش‌هایی مثل رفتار اجتماعی و بهداشت می‌ده.
اما اگه به هر دلیلی نمی‌تونین توله رو پیش مادرش بذارین (مثلا مادر قادر به شیردادن نباشه)، باید از شیر خشک مخصوص توله‌سگ‌ها استفاده کنین. یادتون باشه، اگه توله خیلی زود از مادر جدا بشه (مثلاً قبل از ۴ هفتگی)، ممکنه مشکلات اجتماعی و رفتاری پیدا کنه.
پس در نهایت، بهترین زمان برای جدا کردن توله از مادرش، وقتیه که به دو ماهگی رسیده و به‌خوبی از شیر مادر یا جایگزینش تغذیه کرده.
ابزار و وسایل لازم برای شیر دادن به توله سگ
برای اینکه بتونید درست و اصولی به توله‌سگ‌تون شیر بدید، یه سری وسایل نیاز دارید که هم کارِتون راحت‌تر بشه و هم مطمئن بشید که توله‌سگ راحت غذا می‌خوره:
شیشه‌شیر مخصوص توله‌سگ‌ها: یه شیشه‌شیر با سر پستونک نرم و کوچیک که مخصوص توله‌سگ‌ها طراحی شده باشه. این شیشه‌ها طوری هستن که توله‌ها راحت بتونن شیر بخورن و اذیت نشن. اگه شیشه‌شیر پیدا نکردید، می‌تونید از سُرنگ استفاده کنید.
- سرنگ بدون سوزن: برای توله‌های خیلی کوچولو یا ضعیف که هنوز نمی‌تونن با شیشه‌شیر کنار بیان، سرنگ بدون سوزن عالیه. با این وسیله می‌تونید کنترل کنید که چقدر شیر بهش می‌دید و مطمئن باشید که خفه نمی‌شه.
- شیرخشک مخصوص سگ‌ها: توله‌سگ‌ها نمی‌تونن شیر گاو یا شیر معمولی بخورن؛ پس باید از شیرخشک مخصوص توله‌سگ‌ها استفاده کنید. این نوع شیرخشک تو پت‌شاپ‌ها هست و همه مواد مغذی که نیاز دارن، داخلشه. اگه پیدا نکردید، می‌تونید از دستور جایگزین خانگی استفاده کنید (مثل ترکیب زرده تخم‌مرغ، عسل و شیر بز).
- ظرف تمیز برای آماده کردن شیر: همیشه شیر رو تو یه ظرف تمیز درست کنید. هر دفعه هم تازه درست کنید؛ چون شیر کهنه می‌تونه به معده توله‌سگ آسیب وارد کنه.
- دستمال نرم و تمیز: بعد از هر وعده شیر، ممکنه دهن یا بدن توله‌سگ کثیف بشه. یه دستمال نرم و تمیز کنار بذارید که به آرومی توله سگ رو تمیز کنید.
- آب گرم (برای استریل کردن وسایل): شیشه‌شیر و سرنگ رو قبل از هر بار استفاده، توی آب گرم بجوشونید یا خوب با آب داغ بشویید تا از انتقال میکروب‌ها جلوگیری بشه.
- زیرانداز یا حوله: موقع شیر دادن بهتره توله‌سگ رو روی یه زیرانداز یا حوله بذارید. اینطوری اگه شیر ریخت یا توله یه وقت دست‌ُپا زد، مشکلی پیش نمیاد و همه‌جا کثیف نمی‌شه.
- ترازو: برای اینکه مطمئن بشید توله‌سگ داره خوب وزن می‌گیره، بهتره یه ترازو داشته باشید. هر چند وقت یه بار وزنش رو چک کنید تا مطمئن بشید روند رشدش طبیعی و خوبه.
- ظرف آب گرم (برای گرم نگه داشتن شیر): اگه شیر دادن طول می‌کشه، ممکنه شیر سرد بشه. یه کاسه آب گرم کنار دستتون بذارید که شیشه‌شیر رو توش قرار بدین تا شیر گرم بمونه.
- ساعت یا تایمر: برای یادآوری زمان وعده‌های بعدی حتماً از ساعت یا تایمر استفاده کنید. توله‌ها تو روزای اول باید هر دو تا سه ساعت یه بار غذا بخورن.
چرا توله سگ به مراقبت ویژه نیاز داره؟
توله‌سگ‌ها مخصوصا توی هفته‌های اول زندگیشون، خیلی ضعیف و حساسن. دلیلشم اینه که بدنشون هنوز کامل نشده و نمی‌تونن مثل سگای بزرگ‌تر از خودشون در برابر بیماری‌ها محافظت کنن. یه جورایی، مثل نوزاد آدمیزاد که بدون مراقبت والدینش نمی‌تونه سر کنه. برای همین بهتره از شیر مادر محرومشون نکنین و اگه شرایطش فراهم باشه، حتما بذارید با شیر مادر تغذیه کنن.
سیستم ایمنی‌شون ناقصه
اول از همه، سیستم ایمنی بدن توله‌سگ هنوز درست‌وحسابی کار نمی‌کنه. یعنی اگه میکروب یا بیماری سراغشون بیاد، خیلی راحت مریض می‌شن. برای همین شیر مادر خیلی براشون مهمه، چون علاوه بر غذا، یه عالمه آنتی‌بادی هم توی شیر مادر هست که از بدن توله‌ها در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کنه.
برای رشد خوب نیاز به تغذیه مناسب دارند
تغذیه مناسب برای توله سگ خیلی مهمه، توله‌سگ‌ها برای اینکه خوب رشد کنن، نیاز به یه تغذیه حساب‌شده دارن. شیر مادر همه مواد مغذی مثل پروتئین، چربی و ویتامین‌هایی که برای رشد بدن و استخوناشون لازمه رو داره. حالا اگه توله‌سگ به هر دلیلی از مادرش جدا بشه، باید حتماً با شیرخشک مخصوص که توی پت‌شاپا هست تغذیه بشه.
رشد سریع در زمان کم
توله‌سگ‌ها توی هفته‌های اول زندگیشون خیلی سریع رشد می‌کنن. واسه همین نیاز دارن که تغذیه‌شون کامل باشه و هر چند ساعت یک بار شیر بخورن. اگه خوب تغذیه نشن، ممکنه ضعیف بشن.
چه نوع شیری برای توله سگ مناسبه؟
یکی از اشتباهات رایج اینه که به توله سگ‌ها شیر گاو داده بشه. شیر گاو پروتئین و لاکتوز بالایی داره که باعث مشکلات گوارشی مثل اسهال یا نفخ می‌شه. بهتره از شیرخشک مخصوص توله سگ‌ها استفاده کنید که در پت‌شاپ‌ها قابل خریده. اگرم به شیرخشک مخصوص دسترسی ندارید، می‌تونید از دستورهای خونگی استفاده کنید:
دستور خانگی جایگزین شیر:
- نصف لیوان شیر بدون لاکتوز
- یک زرده تخم‌مرغ
- یک قاشق چای‌خوری روغن نارگیل
- کمی عسل (خیلی کم)
این مواد رو مخلوط کرده و با دمای ولرم (نه داغ و نه سرد) به توله بدید.
شیر دادن به توله سگ تازه متولد شده
برای شیر دادن به توله سگ، مراحل زیر رو طی کنید:
آماده‌سازی شیر
- اول از همه باید شیر مخصوصش رو آماده کنید. اگه از شیرخشک توله‌سگ استفاده می‌کنید، طبق دستوری که روی بسته نوشته شده عمل کنید.
- اگه دسترسی به شیرخشک مخصوص ندارید و از شیر خونگی یا جایگزین استفاده می‌کنید، حتماً مطمئن بشید که ولرم باشه؛ یعنی نه سرد باشه که دلش درد بگیره، نه داغ که زبونش بسوزه.
- یه راه ساده برای تست دما اینه که چند قطره روی مچ دستتون بریزید.
حالت درست نگه داشتن توله‌سگ
توله‌سگ رو مثل حالت طبیعی که پیش مامانش شیر می‌خوره، روی شکمش نگه دارید. اصلاً نباید به پشت بخوابونیدش، چون ممکنه شیر بره توی ریه‌هاش و خدای نکرده باعث خفگی بشه. دقت کنید که گردنش صاف و راحت باشه.
روش تغذیه با شیشه یا سرنگ
یه شیشه شیر کوچیک مخصوص توله‌سگ یا یه سرنگ بدون سوزن بردارید. نوک شیشه یا سرنگ رو به آرومی بذارید توی دهن توله و شیر رو کم‌کم فشار بدید. عجله نکنید! اجازه بدید خودش شیر رو بمکه. اگه دیدید توله هیچی نمی‌خوره یا اذیت می‌شه، صبر کنید و دوباره امتحان کنید.
آرامش و صبر
موقع شیر دادن حتماً فضای آروم و بی‌صدا فراهم کنید. توله‌سگای کوچیک به استرس حساسن و ممکنه حتی به خاطر سر و صدا شیر نخورن. برای همین خودتون هم آروم باشید و با صبر، بهشون شیر بدید.
ماساژ دادن شکم
بعد از اینکه توله شیرش رو خورد، برای کمک به هضم غذا و تحریک دستگاه گوارشش، با یه دست تمیز، شکم کوچیکشو به‌آرومی ماساژ بدید. این ماساژ شبیه حرکتیه که مادرش با زبونش براش انجام می‌ده و بهش کمک می‌کنه که گاز معده یا باد شکمش راحت‌تر تخلیه بشه.
تعداد وعده‌های شیر
یادتون باشه توله‌ها هر ۲ تا ۳ ساعت یه بار شیر لازم دارن، حتی شب‌ها! تا وقتی که قوی‌تر بشن و کم‌کم بتونید غذاهای نرم بهشون بدید، باید این برنامه رو رعایت کنید.
نکات مهم مراقبتی هنگام شیر دادن به توله سگ
- هر شیری به درد توله‌سگ نمی‌خوره! شیر گاو یا هر چیزی که تو خونه دارین رو همینجوری بهش ندید. بهترین گزینه، شیرخشک مخصوص توله‌سگ‌هاست. اگه دسترسی ندارین، جایگزین‌های مناسب رو از دامپزشک بپرسین.
- شیر باید ولرم باشه؛ این نکته خیلی مهمه، چون معده توله‌سگ حساسه.
- اگه دیدین توله خوب شیر نمی‌خوره، وزنش اضافه نمی‌شه یا دائم بی‌حاله، حتماً سریع به دامپزشک مراجعه کنین.
- شیشه شیر، سرنگ یا هر وسیله‌ای که استفاده می‌کنین، باید کاملاً تمیز باشه. بعد از هر وعده، وسایل رو خوب بشورین و ضدعفونی کنین تا میکروبی نشه.
چرا توله سگ شیر نمی‌خوره؟
- شیر گرم نیست: شیر باید ولرم باشه، یعنی نزدیک به دمای بدن.
- شیشه یا سرنگ برای دهانش بزرگه: اگه شیشه یا سرنگ خیلی بزرگ باشه، توله ممکنه نتونه راحت شیر بخوره.
- شیر به اندازه کافی توی شیشه نیست: گاهی ممکنه شیر تو شیشه یا سرنگ زیاد نباشه و توله نتونه به اندازه کافی بخوره.
- توله‌سگ خسته یا بیماره: اگه توله احساس بدی داره یا خسته‌س، ممکنه انرژی نداشته باشه تا شیر بخوره. اگه دیدین خیلی بی‌حاله یا اصلاً شیر نمی‌خوره، بهتره به دامپزشک مراجعه کنین.
- شیرخشک خوب انتخاب نشده: ممکنه شیرخشک مناسبی برای توله انتخاب نکرده باشین. شیرهای مخصوص توله‌سگ با ترکیبات خاصشون، مواد مغذی لازم رو تامین می‌کنن. اگه از شیر معمولی یا جایگزین‌های غیر مناسب استفاده می‌کنین، توله ممکنه علاقه‌ای به خوردنش نداشته باشه.
- سایر مشکلات سلامتی: اگه هیچ‌کدوم از این دلایل نبود، ممکنه توله سگ مشکلات سلامتی داشته باشه که باعث شده نتونه شیر بخوره. مشکلات گوارشی یا حتی عفونت‌ها می‌تونن باعث این وضعیت بشن.
سوالات متداول
می‌تونم شیر گاو به توله سگ بدم؟
نه! شیر گاو برای توله‌سگ‌ها مناسب نیست چون هضمش سخت‌تره و ممکنه باعث مشکلات گوارشی بشه. باید از شیرخشک مخصوص توله‌سگ‌ها استفاده کنین که دقیقاً برای نیازهای بدنشون طراحی شده.
چطور بفهمم که توله سگ سیر شده؟
اگه توله به اندازه کافی شیر بخوره، بعد از شیر دادن باید احساس راحتی و رضایت کنه. همچنین شکمش باید کمی پر به نظر بیاد و توله معمولاً خوابش می‌بره یا احساس آرامش می‌کنه.
آیا نیاز به مکمل‌ها دارم؟
اگه از شیرخشک مخصوص توله‌سگ‌ها استفاده کنین، معمولا نیازی به مکمل ندارید. ولی اگه توله‌سگ ضعف و کمبود وزن داره، می‌تونین از دامپزشک مشورت بگیرین.
اگه توله سگ بالا آورد، باید چیکار کنم؟
اگه توله شیر رو بالا آورد، نگران نباشین. ممکنه چون سریع‌تر از حد معمول شیر خورده این اتفاق افتاده باشه. سعی کنین سرعت شیر دادن رو کم کنین و حتماً بعد از هر وعده به آرومی شکمش رو ماساژ بدین تا گوارش راحت‌تر انجام بشه. اگه این موضوع باز هم ادامه پیدا کرد، باید به دامپزشک مراجعه کنین.
