تشنج یعنی سگتون یه لحظه کنترل خودش رو از دست می‌ده. ممکنه بدنش بلرزه، بیهوش بشه یا حرکات عجیب‌وغریب کنه. این حالت چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشه و برای هر کسی که سگ داره، می‌تونه خیلی ترسناک باشه. اما نترسید! تشنج قابل‌کنترله و با دونستن چندتا نکته، می‌تونید به سگتون کمک کنین.
دلایل تشنج کردن سگ چیه؟
تشنج سگ‌ها می‌تونه دلایل مختلفی داشته باشه، از بیماری‌های ژنتیکی گرفته تا عوامل محیطی و تغذیه‌ای.
صرع (Epilepsy)
صرع یکی از رایج‌ترین دلایل تشنج سگ‌هاست و به عنوان یه بیماری مزمن شناخته می‌شه. این بیماری روی مغز تاثیر می‌ذاره و باعث ایجاد اختلال در ارسال پیام‌های الکتریکی می‌شه.
- نژادهای مستعد: شپرد آلمانی، گلدن رتریور، پاگ، هاسکی و بیگل، بیشتر از سایر نژادها مستعد این بیماری هستن.
- صرع ایدیوپاتیک: در این نوع صرع، دلیل مشخصی برای تشنج وجود نداره و معمولا به دلایل ژنتیکی رخ می‌ده.
- صرع ثانویه: این نوع صرع ناشی از عوامل دیگه مثل تومور مغزی، عفونت یا ضربه به سَره.
مسمومیت سگ
سگ‌ها موجودات کنجکاوی هستن و ممکنه خوراکی‌های خطرناکی بخورن که برای بدنشون سمیه.
- مواد سمی رایج:
- شکلات: شکلات از خوراکی‌های ممنوعه برای سگ هستش. مخصوصاً شکلات تلخ و کاکائو که شامل تئوبرومین و کافئینه.
- ضدیخ (اتیلن گلیکول): یه ماده شیمیایی کشنده که حتی مقدار کمی از اون می‌تونه مرگبار باشه.
- قرص‌ها و داروهای انسانی: مثل ایبوپروفن، پاراستامول، یا قرص‌های ضدافسردگی.
- گیاهان سمی: مثل آزالیا، سوسن یا خرزهره.
- مواد شیمیایی: پاک‌کننده‌ها، آفت‌کش‌ها و کودهای شیمیایی.
- نشانه‌ها: تشنج، استفراغ، اسهال، گیجی و در موارد شدید مرگ.
بیماری‌های خاص و مشکلات داخلی
بعضی از بیماری‌های جسمی می‌تونن روی عملکرد مغز تأثیر بذارن و باعث تشنج بشن:
- دیابت: پایین اومدن شدید قند خون (هیپوگلیسمی) می‌تونه به تشنج منجر بشه.
- نارسایی کلیه و کبد: سموم اضافی در بدن به دلیل نارسایی این اندام‌ها می‌تونن روی مغز اثر بذارن.
- کم‌خونی: کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز باعث اختلال در عملکرد سلول‌های عصبی می‌شه.
- کمبود مواد معدنی: پایین بودن سطح کلسیم یا سدیم خون می‌تونه محرک تشنج باشه.
ضربه به سر
اگه سگتون یه تصادف یا ضربه شدیدی به سرش داشته باشه، ممکنه مغزش آسیب ببینه و این آسیب باعث تشنج بشه.
- علت‌های شایع:
- تصادف با ماشین
- سقوط از ارتفاع
- درگیری با حیوانات دیگه
- اثرات بلندمدت: حتی اگه تشنج فوراً بعد از ضربه رخ نده، ممکنه چند روز یا چند هفته بعد ظاهر بشه.
عفونت‌های جدی و بیماری‌های ویروسی
عفونت‌هایی که مغز و سیستم عصبی رو تحت تأثیر قرار می‌دن، می‌تونن باعث تشنج بشن:
- دیستمپر سگ‌ها: یه بیماری ویروسی که سیستم عصبی، تنفسی و گوارشی رو درگیر می‌کنه.
- پاروویروس: یه ویروس شدیداً مسری که علاوه بر گوارش، ممکنه به مغز هم آسیب برسونه.
- مننژیت و انسفالیت: التهاب مغز و نخاع که معمولاً به خاطر عفونت باکتریایی یا ویروسی رخ می‌ده.
مشکلات ژنتیکی یا ارثی
بعضی از سگ‌ها به صورت مادرزادی یا به دلیل ژنتیکشون مستعد تشنج هستن. این مشکل معمولا در سگ‌های نژاددار یا نژادهایی که خلوص ژنتیکی زیادی دارن، بیشتر دیده می‌شه.
- نژادهای حساس: علاوه بر نژادهای قبلی، نژادهایی مثل لابرادور، دالمیشن و بردر کولی هم ممکنه دچار این مشکل بشن.
- شروع علائم: مشکلات ژنتیکی معمولا از سن 6 ماهگی تا 5 سالگی بروز می‌کنن.
تومور مغزی یا ضایعات عصبی
تومورها، کیست‌ها یا آسیب‌های دیگه در مغز می‌تونن روی عملکرد طبیعی اون اثر بذارن و باعث تشنج بشن.
- علائم همراه: کاهش وزن، عدم تعادل، تغییر رفتار و ضعف در اندام‌ها.
- در سگ‌های مسن: تومور مغزی یکی از شایع‌ترین دلایل تشنج در سگ‌های بالای 7 ساله.
تغییرات دمایی شدید
گرمازدگی یا هایپوترمیا (افت شدید دما) می‌تونه عملکرد مغز رو مختل کنه و تشنج رو به دنبال داشته باشه.
- گرمازدگی: مخصوصا در روزهای خیلی گرم و برای سگ‌های نژاد بزرگ یا مو بلند.
- هایپرترمیا: در معرض هوای خیلی سرد موندن، به خصوص برای سگ‌های کوچیک و نژادهایی که موهای کوتاه دارن.
تغذیه نامناسب یا کمبود ویتامین‌ها
یه رژیم غذایی ناسالم یا کمبود ویتامین‌هایی مثل B1 (تیامین) می‌تونه به مشکلات عصبی و تشنج منجر بشه.
تشنج برای سگ دردناکه و خطری داره؟
تشنج ممکنه ظاهر ترسناکی داشته باشه، اما دردناک نیست. با این حال، سگتون ممکنه گیج یا دچار وحشت بشه. مهم‌ترین کار اینه که مواظب باشین سگتون نیفته. اگه روی زمین باشه، احتمال آسیب دیدنش خیلی کمه.
«مهم‌ترین چیز اینه که نذارین سگتون به خودش آسیب بزنه…»
یه تشنج معمولی معمولا خطر جدی‌ای نداره. اما اگه سگتون چند تشنج پشت سر هم داشته باشه یا تشنجش بیشتر از چند دقیقه طول بکشه، دمای بدنش ممکنه بالا بره. اگه این اتفاق بیفته (افزایش دمای بدن یا هایپرترمیا)، مشکلات دیگه‌ای هم ممکنه پیش بیاد که باید سریعا بهش رسیدگی بشه.
(منبع)
علائم تشنج سگ
- لرزش شدید بدن
- سفت شدن دست و پا
- حرکات غیرعادی (مثل پا زدن تو هوا)
- ترشح بزاق زیاد
- بیهوشی
- ادرار یا مدفوع غیرارادی
- گیجی یا سردرگمی بعد از تشنج
چی کار کنیم وقتی سگمون تشنج می‌کنه؟
- اول خودتون آروم باشین: اگه خودتونم بترسین، نمی‌تونین به سگتون کمک کنید. نفس عمیق بکشید و به این فکر کنین که این یه وضعیت موقته.
- محیط رو امن کنین: هر چیزی که ممکنه به سگتون آسیب بزنه (مثل وسایل تیز یا خطرناک) رو از اطرافش بردارین.
- به سگتون دست نزنید: سعی نکنید دهنشو باز کنید یا چیزی توی دهنش بذارید. سگ تو این حالت متوجه نمی‌شه و ممکنه ناخواسته گازتون بگیره.
- زمان رو چک کنین: مدت‌زمان تشنج رو یادداشت کنین. اگه بیشتر از 5 دقیقه طول کشید، سریع به دامپزشک زنگ بزنین.
- بعد از تشنج چی: بعد که تشنج تموم شد، سگتون ممکنه گیج باشه یا احساس ضعف کنه. بهش فرصت بدین تا آروم بشه. اگه تشنه شد، یه کاسه آب جلوش بذارین ولی فعلا بهش غذا ندید.
درمان تشنج سگ
- دامپزشک رو فراموش نکنین: بعد از اولین تشنج، حتما سگتون رو پیش دامپزشک ببرین تا با معاینه و آزمایش، علت تشنج رو متوجه بشه.
- رژیم غذایی مناسب: غذای خوب و سالم برای سگ خیلی مهمه. غذاهایی که شامل مواد مغذی باشه، می‌تونه به کاهش تشنج کمک کنه.
- پیشگیری از مسمومیت: هر چیزی که برای سگ خطرناکه (مثل شکلات، مواد شیمیایی، یا قرص‌های انسانی) رو دور از دسترسش بذارین.
- مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای: اگه سگتون دیابت، بیماری کلیه یا کبد داره، باید اون بیماری رو هم درمان کنین.
داروی تشنج سگ
- فنوباربیتال (Phenobarbital): داروی رایج برای کنترل تشنج‌های مزمن که مستقیما روی مغز اثر می‌ذاره.
- پتاسیم بروماید (Potassium Bromide): مناسب برای سگ‌هایی که به فنوباربیتال پاسخ نمی‌دن.
- زونیسامید (Zonisamide/Zonegran): یک داروی ضد تشنج با عوارض جانبی کمتر که برای کاهش تعداد و شدت تشنج‌ها تجویز می‌شه.
- لوتیراستام (Levetiracetam/Keppra): دارویی ایمن و موثر، معمولا برای تشنج‌های مقاوم به درمان‌های دیگه تجویز می‌شه.
- گاباپنتین (Gabapentin/Neurontin): علاوه بر درمان تشنج، در کنترل دردهای عصبی هم موثره.
- پره‌گابالین (Pregabalin/Lyrica): مشابه گاباپنتین، اما قوی‌تر و با عملکرد سریع‌تر.
- دیازپام (Diazepam/Valium): برای کنترل فوری و کوتاه‌مدت تشنج‌های شدید یا وضعیت صرع استفاده می‌شه.
توجه: مصرف داروها باید با تجویز دامپزشک انجام بشه. تنظیم دوز و پیگیری وضعیت سگ بسیار حیاتیه تا از عوارض جانبی جلوگیری بشه.
طولانی شدن مدت زمان تشنج (بیشتر از 5 دقیقه)
این حالت به عنوان تشنج طولانی (Status Epilepticus) شناخته می‌شه و می‌تونه برای مغز سگ خطرناک باشه. در چنین شرایطی باید فورا به دامپزشک مراجعه کنید، چون ممکنه تشنج طولانی باعث آسیب دائمی به مغز سگ بشه.
سوالات متداول
آیا تشنج برای سگم خطرناکه؟
اگه کنترل بشه و طولانی نباشه، نه خیلی. اما تشنج‌های تکراری بدون درمان ممکنه آسیب جدی بزنه.
آیا می‌شه تشنج سگ رو توی خانه درمان کرد؟
کنترل تشنج‌های شدید یا مداوم نیاز به مداخله دامپزشک داره، اما توی خونه می‌تونید محیط امنی رو ایجاد کنید، زمان تشنج رو ثبت و آرامش سگ رو حفظ کنید.
چه نژادهایی بیشتر تشنج می‌کنن؟
شپرد آلمانی، گلدن رتریور، بیگل و پاگ معمولا بیشتر مستعد تشنجن.
